انواع سوهان و چوب ساب:
سوهان و چوب ساب ابزاری برای تراشیدن سطوح مقعر و محدب و همچنین قطعات فرم‌دار مورد استفاده قرار می گیرند. سوهان و چوب ساب دارای بدنه و دسته هستند که بدنه از:عاج،ضخامت،طول،دنباله و مقطع تشکیل شده است و دسته که جهت گرفتن سوهان یا چوب ساب مورد استفاده قرار می‌گیرد ممکن از جنس فلزی،پلاستیکی یا چوبی باشد. شکل دسته باید به گونه‌ای باشد که با پستی و بلندی کف دست هماهنگ و منطبق بوده و طوری که دست احساس راحتی داشته باشد و از خستگی زود هنگام و تاول جلوگیری کند.
از این ابزار برای صاف کردن قطعات کج ، قوس دار و فرم های بی قاعده که با رنده نمی توان هموار کرد استفاده می کنند. ابزار هایی از جنس فولاد کروم دار هستند و در اندازه ها و فرم های مختلف ساخته می شوند. چوب ساب دارای عاج درشت تر و دانه دانه می باشد که برای بار بَرداری و فرم دادن و ساییدن چوب از آن استفاده می شود ؛ اما سوهان دارای عاج ریز و خطی است و معمولا برای پرداخت کاری سطح چوب ساب کاری شده مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارتی از چوب سای به علت دندانه‌های درشتی که دارد ، فقط برای مواد نرم مانند چوب و سُرب می توان استفاده کرد در حالی که از سوهان به علت دندانه‌های ریزی که دارد و مانند رنده تأثیر می کند برای تراشیدن و صاف کردن فلزات مانند آهن، مس و همچنین برنج استفاده می کنند.
در چوب ساب ها دندانه های ریز را با قلم می زنند تا طوری کنار هم قرار گیرند که بین آن ها فاصله های کوچکی باقی بماند و دندانه‌های ردیف بعدی در این فواصل زده می شود. این دندانه ها را عاج می نامند و بنا به تعداد دندانه ای که در یک سانتیمتر مربع وجود دارد در انواع عاج درشت، متوسط یا ریز دسته بندی می شود.
در واقع منظور از عاج برآمدگی هایی است که در چوب ساب ها به صورت تک تک و در سوهان ها به صورت خطی ایجاد می شوند.
طول سوهان و چوب ساب را معمولا با واحد اینچ تعیین می کنند. طول چوب ساب ها به طور معمول 20 ، 25 ، 30 ، 35 سانتیمتر است. در نجاری معمولا چوب ساب نیم گردی به کار می رود که طول آن 30 سانتیمتر بوده و دارای عاج متوسط می باشد. چوب ساب تخت نیز معمولا با همین عاج و اندازه مورد استفاده قرار می گیرد. برای کارهای مختلف عاج‌های ریزتری هم وجود دارد. در کل شش نوع عاج از کاملا درشت تا کاملا نرم وجود دارد. چوب ساب هایی که طول آن ها از 30 سانتیمتر بیشتر است ، عاج درشت تر دارند و آن ها که کوتاه ترند ، عاجشان ریزتر است.
در سوهان، دندانه ها به اندازه تمام عرض و پشت سر هم قرار گرفته و به طور معمول نسبت به محور سوهان زاویه 65 تا 70 درجه دارند ؛ این نوع را عاج یک طرفه می نامند. اگر از طرف مقابل نیز عاجی با زاویه‌ی 52 تا 66 درجه نسبت به محور سوهان زده شود، عاج سوهان دو طرفه است. عاج اولی ، عاج اصلی و زیرین محسوب می شود و عاج دوم، عاج رویه یا ضربدر نامیده می شود.
سوهان نیز بنا به نرمی عاج ، مانند چوب ساب انواع مختلفی دارد. به عبارتی شش نوع عاج خیلی درشت ، درشت ، متوسط ، نرم ، ریز و پرداخت خیلی ریز وجود دارد. به طور کلی پهلوی سوهان های تخت دارای عاج یک طرفه است. در ضمن برای ساییدن گوشه کاری که یک طرف آن قبلا صاف شده ، سوهان هایی وجود دارد که پهلوی آن ها بدون عاج است.
برای آن که سوهان و چوب ساب را بتوان بهتر در دست گرفت ، انتهای آن ها را در کوره تابیده ، می کشند و نازک می کنند تا در دسته چوبی فرو رود.
سوهان به زبری و نرمی با توجه به عاج در یک سانتیمتر طول تقسیم شده و با شماره‌های 00-1-2-3-4-5-6-7-8 که نمره دو صفر یعنی زبرترین و نمره هشت یعنی نرم ترین است و اما چوب ساب به زبری و خشنی با توجه به تعداد عاج در یک سانتیمتر مربع تقسیم شده و اگر تعداد کمتر از 10 باشد چوبساب خشن و اگر بین 9تا12 باشد چوب ساب متوسط و اگر بین 13تا18باشد چوب ساب زبر نام برده می شود.دقت کنید هرچه حجم باربرداری و تراشیدن بیشتر باشد از سوهان و چوب ساب خشن و هرچه حجم باربرداری و تراشیدن کمتر باشد از سوهان و چوب ساب ظریف و زبر استفاده میکنیم.
در هنگام سوهان یا چوبساب کاری احتمال دارد تراشه یا براده‌های چوب در بین عاج‌ها قرار گیرد و عاج هارا پر کنند و در نتیجه سوهان بر روی قطعه چوب سر می خورد و برای رفع این مشکل در هنگام کار یا پایان کار با برس مویی(نه برسی سیمی)سوهان و چوب ساب را تمیز کنید.بعضی چوب‌ها دارای مواد صمغی و روغنی هستند و اگر براده آنها گیر کند با برس مویی از بین نمی رود و برای رفع این مشکل سوهان و چوب ساب داخل آب جوش یا در معرض بخار آب قرار دهید تا پاک شود و در نهایت با برس مویی کامل ذرات را از بین ببرید و برای اینکه سوهان و چوبساب زنگ نزد یک تکه پارچه را به گازوئیل یا نفت آغشته کنید و به آنها بزنید.سوهان و چوب ساب را مانند مغار در کیف نگه دارید و در کشو یا جعبه ابزار روی هم دیگر قرار ندهید چون عاج آنها از بین میرود.برای سوهان یا چوبساب کاری ابتدا بر اساس نوع کاری که می‌خواهید انجام دهید سوهان و چوب ساب انتخاب کنید که شامل عاج یک طرفه و عاج دو طرفه و عاج مایل در بازار عرضه می شود انتخاب کنید.قطعه کار را به میز کار محکم کنید و ارتفاع قطعه را هنگام بستن به گیره میزکار تنظیم نمایید.ارتفاع استاندارد فک گیره تا آرنج باید 5 الی 8 سانتیمتر باشد.
برای هدایت بهتر چوب ساب و سوهان روی قطعه کار ابتدا دسته چوبساب و سوهان را در دست راست گرفته طوری که انگشت شست روی دسته و چهار انگشت دیگر قسمت پایین دسته را گرفته باشد و با کف دست چپ انتهای چوب ساب یا سوهان را روی قطعه کار حرکت دهید.نکته‌ای که همیشه مشاهده می شود این است که نجاران به طور صحیح کنار گیره نمی ایستند.اصول ایستادن و سوهان کاری در کنار گیره به این صورت است که پای چپ به اندازه طول چوبساب و سوهان تحت زاویه 30درجه نسبت به محور گیره جلوتر از پای راست و پای راست تحت زاویه 75 درجه با محور گیره قرار گرفته باشد.این نحوه ایستادن باعث می شود کمتر احساس خستگی کنید.
انواع سوهان:
سوهان دو سر صاف ، دو سر کج ، دم کاردی ، دم موشی ، گرد ، نیم گرد ، چهارگوش، نیم گرد و سه گوش که این نوع سه گوش برای تیز کردن اره استفاده می شود. در قدیم این ابزارها را با دست و ماشین درست می کردند ولی امروزه آن ها را با دستگاه فرز دندانه می دهند ؛ زیرا با فرز دندانه‌های تیزی می توان ایجاد کرد و در نتیجه تأثير سوهان بر روی مواد اولیه بیشتر شده و همچنین دندانه های ایجاد شده، پس از کند شدن با فرز کردن بعدی دوباره تیز می شوند.
سوهان و چوبساب نیم گرد یا نیم تخت:از این نوع به منظور پرداخت و براده برداری قطعات مبلمانی که محدب و مقعر هستند استفاده می شود.
سوهان و چوبساب تخت:از این نوع جهت پرداخت و براده‌برداری قطعات مسطح استفاده می شود.
سوهان و چوبساب گرد:از این نوع برای ساییدن،پرداخت و گشاد کردن سوراخ‌های گرد و بیضی،شیارهای قوس دار و … استفاده میشود.
سوهان و چوبساب دم موشی یا قاشقی:از این نوع بیشتر در جاهایی استفاده میشود که از نوع‌های قبلی نمی توان استفاده کرد مثل اکثر قوس‌های داخلی و خارجی و بیشتر در پیکرتراشی و منبت‌کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سوهان سه گوش و چهار گوش:از این سوهان برای تیز کردن دندانه تیغه اره و همچنین فرم دادن شیارهای کنگره‌ای و مثلث شکل استفاده می شود و از سوهان چهار گوش برای سوهان‌کاری و براده‌برداری سوراخ‌های چهار گوش یا شیارهایی که به صورت زاویه قائمه در آمده‌اند استفاده می شود.
( به دلیل دست ساز بودن طول این چوب ساب ممکن است یکی دو سانت تفاوت داشته باشد )
جنس : فولاد سخت کاری شده
به این سوهان چوب ساب چوبساب طلیقه , چوب ساب طعلیقه , چوب ساب تلیقه و چوبساب تعلیقه نیز گفته میشود
سوهان چوب ساب طلیقه ی دوسر باریک اصفهان , یک نوع چوب ساب دستی میباشد که در دوطرف آن آج قرار داده شده
این چوب ساب دسته ندارد و هر دو طرف سوهان است
یک طرف آن دندانه زبر و طرف دیکر دندانه نرم طراحی شده است
صفر تا 100 این سوهان چوب ساب به صورت دست ساز توسط هنرمندان اصفهانی در شهر اصفهان تولید میشود.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.