سنبه

سنبه چیست؟

سنبه ها ابزاری بسیار ضروری و پر کاربرد هستند که از آن ها جهت نشانه گذاری بر روی سطوح های مختلف به خصوص سطوح فلزی استفاده می کنند.استفاده از این ابزار آسان اما کاربردی است. افرادی که در زمینه حرفه تراش کاری، آهنگری و ماشین سازی فعالیت می‌کنند به خوبی در مورد این ابزار اطلاعات دارند و همواره به طور مداوم از آن استفاده می‌کنند. سنبه یا سمبه (به انگلیسی mandrel)از مهمترین و دقیق ترین ابزاری است که در تشکیل قالب موثر می باشد و در ساده ترین شکل آن به شکل مداد و جنس آن از فولاد است و برای سوراخ کردن، حروف زنی، شماره زنی، مهر زنی و نشانه زنی روی کار از آن استفاده میشود.سنبه ها دارای سطح مقطع های مختلفی هستند و با توجه به شکل آن ها کاربرد های متنوعی دارند، برای مثال سنبه ای به شکل میله وجود دارد که برای خارج کردن میله ها از درون سوراخ مورد استفاده قرار می گیرد.انجام کار سنبه زنی با ضربه های چکش همراه است، به همین دلیل باید جنس سنبه ها را طوری در نظر گرفت که مقاومت و سختی قابل قبولی در مقابل ضربه داشته باشند و همچنین باید مغزی یا داخل آنها نرم باشد تا باعث شکستگی سنبه نشود.در واقع سنبه و ابزار نشانه گذاری، وسیله‌ای برای اندازه گیری در ماشین آلات صنعتی و وسایلی که با استفاده از چوب در کارگاه‌ها ساخته می‌شوند بوده و کاربردهای بسیاری دارد. یکی از این کاربردهای ویژه استفاده از سنبه به عنوان ابزار نشانه گیری دقیقی است که هیچ گونه خطایی در آن وجود نداشته و مالکان کارگاه‌ها با استفاده از این وسیله می‌توانند به آسانی و در مدت زمان کمتری کالاهای مورد نظر خود را اندازه گیری کنند.

کاربرد سنبه (ابزار نشانه گذاری):

به طور کلی از این ابزار برای نشانه گذاری بر روی اجسام استفاده می‌شود. معمولاً در کنار سنبه از چکش استفاده میکنند تا میزان مقاومت در برابر ضربات را سنجیده و از استحکام آن در برابر ضربه‌های محکم مطلع شوند. در صورت ادامه یافتن این روند سنبه تیزی واستحکام اولیه خود را از دست خواهد داد.در این صورت با استفاده از ماشین آلات صنعتی آن را به همان تیزی اولیه خود بازمی گردانند، لازم به ذکر است که تمام عملیات ماشین سازی معمولا برای تیز کردن محصول بر روی آن انجام نخواهد گرفت. معمولا سنبه ها با توجه کاربردشان نامگذاری می شوند و در انواع مختلفی مانند سنبه حروف، سنبه اعداد، سنبه فضا ساز، سنبه نشان، سنبه خارج کننده و … تولید می گردند، البته سنبه ها صرفا جهت علامت گذاری نمی باشند و قابلیت های دیگری مانند هم محور کردن دو سوراخ، تنظیم پرچ ها در محل خود، خارج کردن پرچ ها و پیچ ها هم دارند.صنعت گران رشته هایی همچون چرم دوزی، تراشکاری، ماشین سازی و به خصوص آهنگری، از سنبه به طور مداوم استفاده می کنند.

دلیل استفاده از سنبه چیست؟

در واقع علت اصلی استفاده از سنبه دائمی بودن و پاک نشدن از روی سطح کار است که از اهمیت بالایی برخوردار است. همواره شرایطی مانند عوامل محیطی، مواد شیمیایی و یا ساییده شدن قطعات می تواند باعث پاک شدن و از بین رفتن نشانه گذاری ها شود که همین موضوع مشکلات فراوانی را به وجود خواهد آورد.

انواع مختلف سنبه:

سنبه نشان: این نوع سنبه از پر کاربرد ترین نوع سنبه است که برای علامت گذاری روی فلز مورد استفاده قرار می گیرد. جنس سنبه نشان از فولاد است که دوام بالایی داشته باشد و به مرور زمان دچار تغییر شکل نشود و کارایی خود را از دست ندهد.شکل نوک این سنبه به صورت مخروطی است و با زاویه 30 تا 60 درجه ساخته می شود تا بتواند به راحتی روی کار اثر بزارد، اگر زاویه نوک سنبه کمتر باشد احتیاج به نیروی بیشتری برای وارد کردن اثر بر روی کار نیاز است.قسمت پایانی این سنبه ها به دلیل چکش خور بودن به صورت گرد ساخته می شود تا خیلی راحت تر بتوانند ضربه را روی کار متمرکز کنند.

سنبه نشان اتوماتیک: از دیگر انواع پر‌کاربرد سنبه ها، سنبه نشان های اتوماتیک هستند که وظیفه ای مشابه سنبه نشان های معمولی دارند با تفاوت اینکه دیگر نیازی به ضربه زدن با چکش نخواهید داشت.مکانیزم داخلی این نوع از سنبه ها طوری طراحی شده که با فشار دادن سنبه به سمت پایین، فنر آن فشرده شده و پس از متراکم شدن در حد تعیین شده، فنر آزاد می شود و وزنه کوچک تعبیه شده در داخل آن به نوک سنبه ضربه وارد می کند. شما می توانید توسط پیچ تنظیمی که در انتهای سنبه قرار دارد میزان شدت ضربه را تنظیم کنید.از سنبه نشان های اتوماتیک معمولا برای نشانه گذاری بر روی ورق‌های فلزی و یا سطوحی از جنس فلزات نرم مانند مس، آلومینیم و برنج استفاده می‌شود.

سنبه های حروف و عدد کوب: سنبه عدد کوب و حروف کوب کاربرد‌های به خصوصی دارد.هر کدام از این سنبه ها شامل یک حرف و یا عدد مشخص هستند که برای اعداد از 0 تا 9 و برای حروف از حرف A  تا Z را شامل می‌شوند.از این نوع از سنبه ها برای شماره گذاری قطعات، درج کد، شماره سریال و مشخصه های مختلف استفاده می شود. تنها ابزاری که برای به کارگیری سنبه های حروف کوب نیاز دارید، یک چکش است تا به آن ضربه بزنید و حرف مورد نظر خود را درج کنید.

سنبه پین درار: این سنبه ابزاری بسیار کارآمد برای خارج کردن پین از قطعات مختلف است که به صورت پرسی و فشاری در محل مشخصی قرار گرفته اند. سنبه های پین درار با قطر های مختلف ساخته می‌شوند تا به شما این امکان را بدهند سایز‌های مختلف پین ها را به راحتی و توسط چند ضربه خارج کنید.سنبه پین درار برای افرادی که در زمینه تعمیر ماشین آلات و یا قالب سازی فعالیت می‌کنند ابزاری ضروری به حساب می‌آید.

سنبه انگشتی (درآر میله): این مدل سنبه دارای نوک تخت است که ما آن را روی سطح میله قرار می دهیم و بعد از وارد کردن ضربه به سنبه ها میله مورد نظر خارج می شود، برای استفاده از این نوع سنبه ابتدا باید قطعه مورد نظر به گیره بسته شده باشد و نوک سنبه بالای سوراخی که میله در آن قرار دارد می گذاریم بعد از آن با چکش به انتهای آن به صورت عمودی ضربه وارد می کنیم تا وقتی که میله از سوراخ خارج شود.

سنبه خود مرکز یاب: این مدل سنبه سوراخ مخروطی که سنبه در مرکز آن قرار دارد در روی کار قرار گرفته تا نوک آن در مرکز باشد و سپس عمل ضربه زدن اجرا می شود.

سنبه دو قلو: هنگامی که بخواهیم اثر سنبه را روی کار در مدت زمان طولانی ایجاد کنیم از این نوع سنبه استفاده می کنیم. ابتدا یکی از آنها را در مرکز کار قرار می دهیم سپس آن را با چرخش 180 درجه در راستای نوک قبلی درگیر میکنیم و با ضربه چکش این کار را انجام میدهیم.

مراحل انجام کار با سنبه دو قلو به این ترتیب می باشد :

۱– با استفاده از خط کش محل اتصال دو خط را معین می کنیم

۲– سنبه را در دید و تحت زاویه دو خط قرار می دهیم

۳– سنبه را به صورت عمودی روی کار قرار می دهیم و با چکش به آن ضربه وارد می کنیم

۴–اثر سنبه باید در محل اتصال دو خط تعبیه باشد

روش ساخت سنبه:

سنبه در اصطلاح نر هم نام دارد. جنس اکثر سنبه ها از فولاد است و به دلیل اینکه خیلی راحت بتوانند سنبه را با سنبه گیر بلند کنند جنس سرآنها از یخ یا پله می باشد.پس از ساخت این محصول عملیات حرارت دیدن، ابکاری روی سنبه ها انجام می شود تا وسیله سخت تر و مقاوم تر شود و در مقابل سایش استحکام بیشتری داشته باشد، اما باز هم در طول استفاده از سنبه تغییراتی مانند از دست دادن تیزی و کند شدن آن ایجاد می شود که می توان آن را با ماشین های صنعتی مثل سنگ حل کرد و دوباره تیزی به سنبه بر می گردد.